21. ASIRDA MÜSLÜMAN KIZ NASIL EVLENİR IV
ÇEYİZ
İmam şiblinin kaleme aldığı Siretün
nebi isimli meşhur eserde hazreti fatıma’nın çeyizi anlatılır. Hazreti fatıma
peygamber efendimizin son çocuğudur. Çeyizinde ‘Hurma yaprakları ile doldurulmuş bir yatak, tahılları
öğütmek için iki adet el değirmeni, iki adet su testisi, su taşımak için su
küpü ve kanepe olarak isimlendirdiğimiz divan’ vardı.[1]
Böyle çeyiz mi olur demeyin. Devrin şartları ve imkanlar bu kadarına müsaade
ediyordu. Burada aşırıya kaçılmaması gerektiğine yönelik bir derste alıyoruz.
Çehiz yahut çeyiz olarak
kullandığımız kelime arapça cihaz’dan gelmedir. Türkçede buna ‘kalın’ denir. Osmanlı
ecdadımız kızlara çeyiz hazırlamak için dahi vakıflar kurmuşlardı. Dinimiz
evlenmeye teşvik ettiği için ecdadımız gençlerin evlenmesi için imkanı
olmayanlara her zaman yardım ediyorlardı. Bu durumdaki gençlere yardım etmenin
sevabı büyüktür.
100 kusur senelik çeyiz sandığı
Bugün gelinin evlilik çağına
yakın zamanda topladığı eşyaya çeyiz diyoruz. Kızın baba evindeyken eşya almasında
hukuki bir mecburiyet yoktur. Çeyiz düzme adetleri bölgeden bölgeye
değişebilir. Yani yaşadığınız coğrafyanın şartları farklı olabilir. Türkiye’de
bazı bölgelerde genelde yatak takımı kız tarafından alınmaktadır.
Kocanın vereceği mehir, kadının
kendi malı gibidir. Kıza, ‘sana verilen mehirle kendine çeyiz al’ gibi bir
baskı yapılamaz. Kızın böyle bir mecburiyeti yoktur. Erkek, kıza mehirden başka
para verse bununla çeyiz hazırla derse kız da çeyiz için eşya alabilir. Çeyiz
düzmek kocanın yapacağı iştir. Kızın kendi baba evinden getirdiği eşyalar
ise kendisine aittir. Baba kızına çeyiz niyetine bir şeyler verse bunlar yine
kıza ait olur.
İsraf haramdır. Çeyiz meselesinde
de israf haramdır. Bugün ne yazık ki israfın haddi hesabı yok… çorba
kaşığı, yemek kaşığı, tatlı kaşığı yakında pilav yeme kaşığı da icad ederlerse
şaşırmayın. Bunları üst üste dizmek çeyiz düzmek değil ancak israf olur.
Günümüzde Çeyiz düğünden önce
adeta sergilenir. Bununla da gelinler övünürler. kızların bu çeyiz yarışı günümüze
de has değildir. eskinden de toplumumuz böyleydi. Bunun da hoş olmadığını
belirtmek gerekir.
Çeyiz için ne almalıdır?
Evvela zaruri ihtiyaçlar alınmalıdır.
Kız erkek ev eşyalarını beraber alırlar. İlk almaları gerekenler ‘beyaz
eşya, yatak odası takımı ve koltuk takımıdır’. Evin büyüklüğüne göre bunlar
seçilir. Kız bunlardan hiçbirini almak zorunda değildir. erkek imkanı
nispetinde her şeyi yapmalıdır. İmkanı olan Televizyon da alabilir.
Televizyonun kendisi haram değildir. Nasıl kullandığınıza göre bu değişir. Zaruri
ihtiyaçlar hallolduktan sonra detaylar, yani ufak tefek eşyalar yavaş yavaş
alınabilir. Net olarak hesaplamamış olsam da zaruri ihtiyaçlar 50-70 bin TL’yi
bulacaktır.
Yorumlar
Yorum Gönder